सह्याद्रि पर्वताच्या पठारावरील उपरांगा :

सह्याद्रि पर्वताच्या पठारावरील उपरांगा :

विस्तार : महाराष्ट्र पठारावर पूर्व - पश्चिम दिशेत (वायव्य - आग्नेय)

A. सातमाळा - अजिंठा डोंगररांगा :  

1. पूर्व - पश्चिम दिशेत विस्तार
2. जिल्हा - नाशिक, नंदुरबार, धुळे, नगर, औरंगाबाद, जालना, परभणी, बुलढाणा, वाशिम, नांदेड, यवतमाळ.  
3. उंची - 200 ते 300 मीटर 
4. ही रांगसलग नसून तुटक स्वरुपात आहे.
5. पश्चिमेकडील भागास - 'सातमाळा'
6.  पूर्वेकडील भागास - 'अजिंठा' म्हणतात.
7.  या डोंगर रांगेतच देवगिरीचा किल्ला व वाघुर नदीच्या खोर्‍यात अजिंठा लेण्या आहेत.    
8.  या रांगेचा भाग म्हणून पुढील स्थानिक डोंगरांचा समावेश होतो.

• धुळे - गाळणा डोंगर 
• नांदेड - निर्मल डोंगर 
• औरंगाबाद - वेरूळ डोंगर 
• हिंगोली - हिंगोली डोंगर 
• नांदेड - मुदखेड डोंगर 
• यवतमाळ - पुसद टेकड्या 
• सातमाला - सप्तश्रुंगी(1416 मी. )
• तौला - (1231 मी.)
• अंकाई - टंकाई - (961 मी.)
• सुरपालनाथ - (958 मी.),
•  सतमाळा - (945 मी.)
•  अजिंठा - शिरसाळा (885 मी.)
• बुलढाणा (546 मी.)

     पठार - मालेगाव व बुलढाणा पठार.

B. हरिश्चंद्र बालाघाट डोंगर :  

1. आग्नेय : वायव्य दिशेत.
2. जिल्हा : पुणे, नगर, सोलापूर, उस्मानाबाद, लातूर.
3. नाणे घाटापासून(हरिश्चंद्र - 1424) पूर्वेकडे उंची कमी होत जाते. ही डोंगररांग पुढे आग्नेयेस हैद्राबादपर्यंत जाते. 
4. पश्चिमेकडील भागात : हरिश्चंद्र गड व पूर्वेकडील भागास - बालाघाट.
5. या डोंगर रांगेत पुढील डोंगररांगांचा समावेश होतो.
6. अहमदनगर - हरिश्चंद्र डोंगर, पुणे - तसूमाई डोंगर, अहमदनगर - बाळेश्वर डोंगर इ.
7. बीड, लातूर, उस्मानाबाद, जिल्ह्यात बालाघाट डोंगर पसरली आहे. 
8. बालाघाट डोंगर रांगेत तुळजाभवानी मातेचे प्रसिद्ध मंदिर व नळदुर्ग येथे नळराजांनी बांधलेला किल्ला आहे.

C. महादेव डोंगर रांगा  :

1. वायव्य ते आग्नेय दिशेत.
2. महाबळेश्वर - पाचगणीपासून आग्नेयेस.
3. आग्नेयकडे कर्नाटककाकडे कमी होते.
4. या डोंगररांगेत शंभू महादेवाचे पवित्र देवालय आहे. (शिखर शिंगनापुर)
5. या रांगेत पुढील डोंगर आहेत. सातारा -बामणोली, कर्हाड - आगाशीव डोंगर.
6. या रांगेत सासवड पठार, औंध पठार, खानापूर पठाराचा समावेश होतो.
7. महाराष्ट्रातील इतर स्थानिक डोंगर

 कोल्हापूर-पन्हाळा व ज्योतिबा डोंगर, चिकोरी डोंगर
 नंदुरबार - सातपुडा पर्वताचा भाग, तोरणमाळ डोंगर
अमरावती - गाविलगड टेकड्या व मेलघाट डोंगर
 नागपूर - गरमसुर, अंबागड व मनसर टेकड्या
 गडचिरोली - भामरागड, सुरजगड, चिरोली, चीमुर टेकड्या
 भंडारा - दरेकसा, नवेगाव टेकड्या
 गोंदिया - दरेकसा, नवेगाव टेकड्या
 चंद्रपुर - चांदूरगड, पेरजागड.